Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2014

«Περασμένα και ξεχασμένα» γεγονότα


Σε πολλούς είναι γνωστό ή διαισθητικά αντιληπτό, ότι η εποχή μας χαρακτηρίζεται από μια κινητικότητα μετάβασης προς έναν καινούργιο, καλύτερο κόσμο – όσο κι αν αυτό αποκρύπτεται συστηματικά και εσκεμμένα από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ και άλλους υπηρέτες του παλιού κόσμου.
Από μια άποψη μπορεί να θεωρηθεί άσκοπη η στροφή του βλέμματος προς «περασμένα και ξεχασμένα» γεγονότα, αν δούμε τα πράγματα μέσα από το πρίσμα αυτής της μεταβατικής δυναμικής και της προοπτικής του καλύτερου αυριανού κόσμου. Όμως θα ήταν εξαιρετικά σοβαρό σφάλμα η απόλυτη και αδιαμφισβήτητη υιοθέτηση αυτής της άποψης, τη στιγμή που πάνω σ’ αυτόν τον μικρό πλανήτη βρίσκονται σε εξέλιξη τόσο δραματικές καταστάσεις όσο εκείνες της Αιγύπτου, της Συρίας, της Τουρκίας, της Βενεζουέλας και της Ουκρανίας, και μάλιστα τη στιγμή που η ίδια μας η χώρα τραβάει αργά και βασανιστικά τη δική της αβέβαιη πορεία ανάμεσα στη Σκύλα και τη Χάρυβδη, καθοδηγούμενη από πλοηγούς ανίκανους, τυφλούς, παρανοϊκούς και κυρίως κακοπροαίρετους.
Δεν ξέρω κατά πόσον θα ήταν υπερβολικό το να θεωρήσει κανείς, ότι ολόκληρος ο κόσμος οδεύει αυτή τη στιγμή μεταξύ Σκύλας και Χάρυβδης. Πιθανότατα υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις επ’ αυτού (π.χ. κάποιοι μιλούν για τον κίνδυνο ενός Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου). Όμως για εμάς, τον ελληνικό λαό, και για τη χώρα μας, την Ελλάδα, σίγουρα δεν υφίσταται το ενδεχόμενο μιας τέτοιας υπερβολής, αν δούμε σφαιρικά και ολοκληρωμένα την μεγάλη εικόνα της σημερινής εσωτερικής αλλά και διεθνούς πραγματικότητας.
Για τον λόγο αυτόν θα ήταν πολύ χρήσιμο να στρέφουμε συχνά το βλέμμα στις πιο σημαντικές στιγμές της ιστορίας μας, στις πιο διδακτικές στιγμές, όσον αφορά στην επιτακτική ανάγκη οροθέτησης αυτής της επικίνδυνης πορείας, που δείχνει να έχει μια αξιόλογη ακόμη διάρκεια

* * * * * * * * * * * *

ΚΟΜΝΗΝΟΣ ΠΥΡΟΜΑΓΛΟΥ, υπαρχηγός του ΕΔΕΣ: "Από τον Απρίλιο του 1943 το Λονδίνο είχε προκαθορίσει μεθόδους και λύσεις του εσωτερικού προβλήματος της Ελλάδος για το τέλος του πολέμου. Ως καλύτερον μέσον προεκρίθη ο εμφύλιος πόλεμος".





Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2014

Μια πρωταρχική διευκρίνιση


Ίσως οι πολύ νεαρής ηλικίας επισκέπτες αυτού του ιστολογίου να μην γνωρίζουν την έννοια της λέξης «παρόλες». Οι διάφορες εποχές παρουσιάζουν τις δικές τους φραστικές και λεκτικές ιδιαιτερότητες, οι οποίες έχουν σαν βασικούς εκφραστές τους τα νεαρότερα άτομα της κάθε εποχής. Παρόλες, λοιπόν, είναι οι «κουβέντες», τα «λόγια», αυτά που λέει κανείς για να εκφράσει σκέψεις και αισθήματα, για να περιγράψει εμπειρίες και εντυπώσεις, για να πείσει τους άλλους ή να εξηγηθεί απέναντί τους. Με μια λεπτομέρεια όμως ως προς την εννοιολογική χροιά: Για τους άλλους τα λόγια αυτά έχουν ένα χαρακτήρα μειωμένης σοβαρότητας και επισημότητας.
Ποια είναι όμως η προέλευση της λέξης «παρόλες»; Πώς έφτασε να γίνει λειτουργικό στοιχείο της ελληνικής γλώσσας;
Στο ιστολόγιο του λογοτέχνη και συγγραφέα Νίκου Σαραντάκου βρίσκουμε αρκετά αναλυτικές πληροφορίες, οι οποίες δίνουν πλήρεις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, μέσα στο άρθρο που έχει αναρτήσει, με τίτλο «Κοινοβούλιο, Παρλαμέντο, παραβολές και παρόλες» (https://sarantakos.wordpress.com/2009/05/04/parlamento/).
Αφορμή παίρνει από τη μοναδικότητα της ελληνικής ονομασίας του ευρωπαϊκού θεσμού, που αποτελεί τον πυρήνα, μέσα στον οποίο οι εκπρόσωποι των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συναντώνται και συνδιαλέγονται. Η ελληνική ονομασία αυτού του θεσμού είναι «Κοινοβούλιο» – Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – όρος που απορρέει από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «βουλεύομαι». Όλων των άλλων γλωσσών όμως ο αντίστοιχος όρος έχει μια άλλη ετυμολογική καταγωγή. Σχετικά με το γεγονός αυτό λέει επί λέξει τα εξής ο αρθρογράφος Νίκος Σαραντάκος:
«Αν όμως επισκεφτείτε την ιστοσελίδα ή διαβάσετε ένα επίσημο έγγραφο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και δείτε τη λέξη “Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο” στις 22 επίσημες γλώσσες της Ένωσης, θα διαπιστώσετε πως σε όλες τις άλλες γλώσσες είναι ομόρριζη: Parlement/Parliament/Parlamento, ακόμα και στις πιο “εξωτικές”, όπως τα μαλτέζικα (parlament), τα φιλανδικά (parlamentti) ή τα λιθουανικά (parlamentas), και μόνο τα ελληνικά ακολουθούν δικό τους τροπάριο με το Κοινοβούλιο. Σκέφτομαι λοιπόν να εστιαστώ στην ιστορία της λέξης Parlement.»
Και εξηγεί στη συνέχεια ότι και αυτές οι λέξεις, με τις οποίες οι άλλες χώρες ονομάζουν τον συγκεκριμένο θεσμό, προέρχονται όλες από μια κοινή ρίζα, η οποία έχει άμεση σχέση με την ελληνική γλώσσα:
«Ξένη λέξη, θα πείτε. Ναι, αλλά με ελληνική αρχή, και μάλιστα απροσδόκητη, την παραβολή: της γεωμετρίας και του Χριστού.
»Η λέξη παραβολή στα ελληνικά έχει ποικίλες σημασίες — παραβολή λέγεται μια κωνική τομή, από την οποία και τα σημερινά παραβολικά κάτοπτρα που φέρνουν στο σαλόνι μας εικόνες από μακρινά μέρη, παραβολή έχουμε όταν βάζουμε πλάι-πλάι δυο πράγματα για να τα συγκρίνουμε, παραβολή λέγεται και η αλληγορική διήγηση που κρύβει ένα ηθικό δίδαγμα μέσα της, σαν κι αυτές που αγαπούσε να διηγείται ο Χριστός. Η αρχαιότερη σημασία είναι της σύγκρισης και αυτή η σημασία πέρασε και στα κλασικά λατινικά ως parabola, στην ορολογία πρώτα της ρητορικής.
»Με την επικράτηση του χριστιανισμού, το parabola από την ειδική σημασία “παραβολή του Χριστού” επεκτάθηκε και έφτασε να σημαίνει “ομιλία του Χριστού”, και μετά σήμαινε οποιαδήποτε σοβαρή και εμπνευσμένη ομιλία που έχει βαθύ νόημα, και τέλος οποιαδήποτε ομιλία. Το υστερολατινικό parabola, μέσω ενός αμάρτυρου τύπου paraula, περνάει στα γαλλικά και δίνει το parole. Αλλά από το parabola γεννιέται και το ρήμα parabolare, αρχικώς με τη σημασία “μιλάω με παραβολές” και τελικά με τη γενικότερη σημασία “μιλάω”. Και αυτό το parabolare εκτόπισε εντελώς το κλασικό λατινικό ρήμα loqui, και έδωσε το γαλλικό parler και το ιταλικό parlare.
»Λοιπόν, parler σημαίνει ομιλώ, και αρχικά parlement στα παλιά γαλλικά ήταν η συνομιλία, το να μιλάει κανείς. Από το 12ο αιώνα όμως άρχισε να σημαίνει μια συνέλευση που συζητούσε και έπαιρνε αποφάσεις, και τελικά την curia regis, την συνέλευση των ευγενών στη βασιλική αυλή. Η λέξη πέρασε απέναντι,  στην Αγγλία, και εκεί parliament ονομάστηκε το επίσημο συμβούλιο που συγκαλούσαν οι Πλανταγενέτες βασιλιάδες, και μετά η λέξη πήρε τη σύγχρονη σημασία της.»
Και συμπληρώνει λίγο πιο κάτω με μια ακόμη παράγραφο:
«Στα ελληνικά έχει χρησιμοποιηθεί η λέξη παρλαμέντο για τη Βουλή μας (επί Φραγκοκρατίας υπήρχε και ο παρλαμάς), αλλά όχι συχνά και όχι βέβαια στην επίσημη ονομασία του θεσμού. Ο Σουρής τη χρησιμοποιούσε συχνά στον Ρωμηό. Γενικά, η λέξη ποτέ δεν απέβαλε μια κάποια ειρωνική ή υποτιμητική χροιά. Κι άλλες ομόρριζες αντιδάνειες λέξεις την ίδια μοίρα είχαν. Για παράδειγμα, ενώ το ιταλικό parlare σημαίνει απλώς “ομιλώ”, το ελληνικό δάνειο παρλάρω σημαίνει “φλυαρώ”, και οι παρόλες δεν είναι απλώς τα λόγια, αλλά τα επιπόλαια, τα ασήμαντα ή τα αστεία λόγια.»
Οι «Παρόλες Της Καρδιάς», ωστόσο, κάθε άλλο παρά επιπόλαιες φλυαρίες θα είναι. Ένας μικρός αυτοσαρκασμός δεν έχει και τόση σημασία, όσον αφορά στις προθέσεις και στο περιεχόμενο, που θα αποτελούν τα θεμελιώδη στοιχεία αυτού του ιστολογίου.

Νίκος Τσαουσάκης

Φεβρουάριος 2014


Και κάτι σαν επιδόρπιο: http://www.youtube.com/watch?v=wrlew2G6nvA